Prof. dr hab.Tadeusz J. Żuchowski

Tadeusz J. Żuchowski
Zakład Historii Sztuki Starożytnej i Średniowiecznej

Edukacja i przebieg kariery zawodowej:

W latach 1977-1982 studiował historię sztuki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Tytuł zawodowy magistra historii sztuki uzyskał w 1982 r. (tytułem „Ideologia artystyczna artystów niemieckich pierwszej dekady XIX wieku”, promotor: prof. K. Kalinowski). Od 1982 r. jest zatrudniony w Instytucie Historii Sztuki UAM. W latach 1982-1990 był asystentem, następnie – po uzyskaniu w 1990 stopnia doktora na podstawie rozprawy „Problem patriotycznego malarstwa niemieckiego 1800-1848 a twórczość Caspara Davida Friedricha” (promotor: prof. K. Kalinowski) – został zatrudniony jako adiunkt i pracował na tym stanowisku do 2006 r. W 2000 uzyskał stopień doktora habilitowanego i w 2001 przeniósł się do Katedry Historii Sztuki i Kultury na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, gdzie uzyskał stanowisko profesora nadzwyczajnego. Był tam w latach 2002-2006 kierownikiem Zakładu Historii Sztuki Nowoczesnej, a od 2003 r. kierownikiem katedry. W 2006 odszedł z UMK i uzyskał stanowisko profesora nadzwyczajnego w IHS UAM oraz objął Zakład Historii Sztuki Nowożytnej,którym kierował do 2020. W 2008 r. został wybrany na dyrektora instytutu. W 2012 otrzymał tytuł profesora i w tym samym roku został powtórnie wybrany na dyrektora instytutu. W 2013 roku uzyskał stanowisko profesora zwyczajnego. 2021 przeniósł się do Zakładu Historii Sztuki Starożytnej i Średniowiecznej

W międzyczasie w latach 1990-1992 pracował na stanowisku adiunkta w Zakładzie Nauk Społeczno-Humanistycznych Akademii Muzycznej w Poznaniu oraz kierował w latach 1992-1997 Gabinetem Rycin Muzeum Narodowego w Poznaniu.

Zainteresowania badawcze:

Sztuka europejska i teoria sztuki europejskiej; architektura rezydencjonalna Europy; rzeźba europejska: kwestie techniczne i interpretacyjne; malarstwo ścienne i jego związki z architekturą; teoria sztuki i etymologia języka artystycznego i dyscypliny; grafika i rysunek europejski; sztuka niemiecka XIX i XX w. oraz problemy wspólnego polsko-niemieckiego dziedzictwa; praktyczne i teoretyczne zagadnienia konserwacji w środkowej Europie

Ostatnie badania: edycja pism Caspara Davida Friedrichai badania nad jego wczesnym okresem twórczym; monarsze zamki myśliwskie jako problem funkcjonalny i ceremonialny;związki pomiędzy kartografią a sztukami plastycznymi oraz twórczość Augusta Zamoyskiego.

Organizacja i współorganizacja konferencji międzynarodowych:

2013 – Polska tradycja łowiecka na tle Europy. III międzynarodowy kongres kultury łowieckiej, Polski Związek Łowiecki i Muzeum łowiectwa i Jeździectwa w Warszawie, Jachranka sierpień

2007 – Siedziby szlacheckie na obecnych terenach Polski północno-wschodniej, Wspólnie z Seminarium Historii Sztuki Uniwersytetu Hamburskiego, Berlin (Freie Universität)

Międzynarodowe sesje na UMK w Toruniu:

2004 – Storia. O sztuce czytania obrazu

2003 – Pejzaż. Narodziny gatunku 1400-1600

Doświadczenie dydaktyczne:

Wykłady monograficzne i ogólnouniwersyteckie:

Traktaty rzeźbiarskie a praktyka warsztatowa w nowożytności (trzy semestry KHSiK UMK, 2002/2003 i 2003/2004); Rzeźba w marmurze, zagadnienia warsztatu i teorii. (cztery semestry: IHS UAM 2003/2004 i 2004/2005); Malarstwo C.D. Friedricha – problemy interpretacji (trzy semestry KHSiK UMK 2003/2004 i 2004/2005); Teoria sztuki C.D. Friedricha wobec jego dzieł – IHS UAM (dwa semestry 2005/2006); Teoria Sztuki C.D. Friedrich – IHS UAM sem. letni 2006/2007; Historia sztuki – pytania wobec dyscypliny – KHSiK (jeden semestr 2005/2006); Michał Anioł – Bernini – Canova (dwa semestry 2007/2008 – IHS UAM); Rzym. Urbanistyka i architektura od czasów starożytnych do dziś – od semestru letniego 2008/2009  do zimowego 2011/2012 (IHS UAM); Zamek, pałac, rezydencja, siedziba. Ceremoniał i codzienność – semestr letni 2012/2013 (wykład ogólnouniwersytecki UAM); Rzym nowożytny, Spadkobierca antycznego świata – semestr letni 2013/2014 (wykład ogólnouniwersytecki UAM); Malarstwo Caspara Davida Friedricha (1773-1840) w kontekście jego pism teoretycznych i poetyckich – semester letni 2014/2015

Kuratorstwo wystaw:

Grafika lat 80. Republiki Federalnej Niemiec (Wystawa Instytutu Kontaktów z Zagranicą ze Stuttgartu przy współpracy z Goethe Institut w Warszawie, Muzeum Narodowe w Poznaniu, 1992); Goya. Okrucieństwa wojny i majaki / Goya, Desastres de la guerra, Disparates (wystawa ze zbiorów Calcografia Nacional w Madrycie, Muzeum Narodowe w Poznaniu, 1993); Między renesansem a klasycyzmem. Rysunek ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu(Muzeum Narodowe w Poznaniu, 1995);Słowa obrazy. Kaligrafia Morimoto Seiun i jego szkoły ((Muzeum Narodowe w Poznaniu, 1996); Christoph Rodde. poza punktem zbiegu/ hinter’m Schnittpunkt/ beyond the crosspoint (Galeria Sztuki Wozownia, Toruń 2007/2008); Christoph Rodde. poszukiwanie/ investigation/ auf der spur (Galeria Szyperska, Poznań 2008).

Wykłady popularnonaukowe:

Architektura a porządek (wykład z cyklu Wyklady Uniwersyteckie na Zamku), 12 maja 2015; Antonio Canova (wykład dla uczestników artystycznej olimpiady okręgu poznańskiego) Poznań, LO 2, luty 2015; Wykład popularnonaukowy: w ramach cyklu Sztuka i Narody (Dworek Sierakowskich, Sopot, maj 2013, zob. http://www.kopoczynski.pl/sztuka-i-narody/tadeusz-zuchowski; W kręgu Canovy (wykład w cyklu: Duch i materia. Rzeźba – teoria, praktyka, ikonografia), Łazienki Królewskie, Warszawa, 26 czerwca 2013; Pieta Michała Anioła-marmur i gips. O różnicach patrzenia na dzieło sztuki (wykład w cyklu: Duch i materia. Rzeźba – teoria, praktyka, ikonografia), Łazienki Królewskie, Warszawa, 5 czerwca 2012; Herbert na nowe czasy – wykład wspólnie z prof. prof. Przemysławem Czaplińskim i Piotrem Śliwińskim z cyklu Arcydzieła… Arcymyśli, 2008 zob. www.youtube.com/watch?v=6yBMnbCoINQ; 2009 – Jak powstaje dzieło sztuki, wykład dla poznańskich liceów w ramach akcji, Historia Sztuki dla licealistów, LO nr 2 w Poznaniu, grudzień 2009; Religijność obrazu, wykład dla uczniów LO nr 6 w Poznaniu, 2009; Zbigniewa Herberta związki ze sztuką, Miejska Biblioteka w Brodnicy, Brodnica, 25 listopada 2008; Mit Arachne – Christoph Rodde, Prelekcja związana z wystawa Christoph Rodde. Poza punktem Zbiegu, Galeria Wozowania, Toruń, 4.01.2008.

Członkostwo w organizacjach naukowych:

Członek Komitetu Nauk o Sztuce PAN (od 2012); członek Rady Powierniczej Muzeum Narodowego w Warszawie (2013–2016); członek Rady Programowej Narodowego Instytutu Dziedzictwa (2011–2016); polskiej sekcji AICA; członek polskiego Komitetu ICOM; członek polskiego ICOMOS.

Członkostwo w gremiach konkursowych:

2021 – członek grupy ekspertów Novum Foundation / Nadacia Novum (Słowacja) przyznającej stypendia młodym słowackim artystom.

2017 – członek grupy ekspertów Novum Foundation / Nadacia Novum (Słowacja) przyznającej stypendia młodym słowackim artystom;

2017 – przewodniczący sądu konkursowego na Pomnik Ofiar Katastrofy Smoleńskiej oraz na Pomnik Prezydenta Lecha Kaczyńskiego;

Inne

2016­–2019 członek Centralnej Komisji ds. Tytułów i Stopni Naukowych

2019– do swej rezygnacji w 2020 członek Rady Doskonałości Naukowej

Granty i projekty badawcze:

1996 – Sztuka a ceremoniał dworski, Mellon’ Grant, Herzog Anton Bibliothek, Wolfenbüttel

1994 – Stanze Rafaela w kontekście historycznym i przestrzennym – Grant J.P. Getty’ego, Malibu, Rzym, Florencja, Wiedeń, Monachium

Stypendia:

1993 Wiedeń (jeden miesiąc) – Austriackie malarstwo freskowe XIX wieku – stypendium ÖAAD Wiedeń

1989 Wiedeń (jeden miesiąc) – Niemieckie malarstwo pierwszej połowy XIX w.

Nagrody:

Nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za osiągnięcia w opiece naukowej i dydaktycznej, 2015

Nagroda Naukowa Wydziału I Nauk Społecznych PAN, 2001

Nagroda Stowarzyszenia Historyków Sztuki im. Prof. Dettloffa za dysertację, 1991

Nagroda Stowarzyszenia Historyków Sztuki im. Prof. Dettloffa za debiut naukowy, 1986

Wybrane publikacje:

  • Augusta Zamoyskiego emigracja do Brazylii. Przyczynek do biografii [August Zamoyski’s Emigration to Brazil. A Contribution to His Biography], w: Paragone – pasaże sztuki.Studia ofiarowane Profesorowi Lechosławowi Lameńskiemu, red. Elżbieta Błotnicka-Mazur, Anna Dzierżyc-Horniak, Magdalena Howorus-Czajka, Wydawnictwo KUL, Lublin 2020, s. 431–446;
  • Wędrówki młodego Caspara Davida Friedricha. Rugia [The Wanderings of Young Caspar David Friedrich. Rügen] “Porta Aurea”, 19 (2020), s. 141-157 (DOI: https://doi.org/10.26881/porta.2020.19.07);
  • Technische Probleme und Zufälle als Väter des Erfolgs. Die Fundierung und der Bau der Jesuitenkirche in Posen, “Acta Historiae Artis Slovenica” (AHAS), 25 (2020), 1, pp. 7-26 (DOI: https://doi.org/10.3986/ahas.25.1.01);
  • Das andere Gesicht der Vergangenheitw: Re-Konstruktionen. Stadt, Raum, Museum, red. Korduba Piotr, Popp Dietmar, Instytut Sztuki PAN, Warszawa2019, s. 11-19
  • Na pograniczu realności i życia [On the Verge of Reality and Live], w: Literatura i rzeźba | Literatur und Skulptur, red. Joanna Godlewicz-Adamiec, Piotr Szybisty, Medius, Kraków 2019, s. 35-54;
  • Kamień wyobrażony [The Imagined Stone], w: August Zamoyski. Myśleć w kamieniu, red. Anna Lipa, Muzeum Literatury, Warszawa 2019, s. 289-305;
  • [z Beatą Medyńską-Gulij], European Topography in Eighteenth-Century Manuscript Maps, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2018, 215 s.;
  • [z Beatą Medyńską-Gulij] An Analysis of Drawing Techniques used on European Topographic Maps in the Eighteenth Century, “Cartographic Journal”, 55(4) (2018), s. 309-325 (DOI: https://doi.org/10.1080/00087041.2018.1558021);
  • Architektura łowiecka [The Architecture of Hunting Lodges] & Sztuki Plastyczne [Arts and Hunting], in: Kultura łowiecka, red.Dariusz Gwiazdowicz, Forest, Józefów 2018, s. 224–27 & s. 238­­–249;
  • Lieux d'oubli – unversöhnte Orte des gemeinsamen Kulturerbes, w:  Kulurerbe verpflichet. Zehn Jahre Deutsch-Polnische Stiftung und Denkmalschutz (2007-2017). Bilanz und Zukunft, red. Klaus-Henning Krosigk, Peter Schabe, Guido Hinterkeuser, Lucas Verlag, Berlin 2017, s. 87-98;
  • Artystyczne pasje Alberta Kazimierza Wettyna [The Artistic Passions of Albert Casimirus of Saxony], w: Oświeceniowa republika władców, vol. 2:Rezydencje, kolekcje, mecenat, ed. by Andrzej Pieńkos, Muzeum Łazienki Królewskie, Warszawa 2017, s. 101-128;
  • Der Einfluss der preußischen Stadtbaukunst auf die städtebauliche Entwicklung
  • Poznańs, w: Retablissement. Preußische Stadtbaukunst in Polen und Deutschland, red. Christof Baier, Andre Bischoff, Joanna Drejer, Ulrich Reinisch, Tadeusz J. Żuchowski, Lucas Verlag, Berlin 2016, s. 297-307;
  • Zamek Myśliwski – Formowanie się nowego typu rezydencji monarszej. Geneza – specyfika – odmienności [The Hunting Lodge: The Emarge of A New Type of Royal Residenca – Genesis, Character, Diversity], w: Władza i architektura. Rezydencje monarchów i siedziby władz państwowych w Europie – formy i funkcje (XV–XXI w.)/ Power and Architecture. Residences of Monarchs and seats of State Authorities in Europe. Form and Funktions (15th – 21st Centuries), red.Anna Czarniecka, Przemysław Deles, Angela Sołtys, Arx Regia, Warszawa 2016, s. 313-335 (The Royal Castle in Warsaw – Museum.The European Residences Project, I);
  • O Dawidzie Michała Anioła [About “David” by Michelangelo], w: Relacje artystyczne i kulturalne między Italią a Polską w epoce nowożytnej, red.Albert Boesten-Stengel & Sławomir Cendrowski, Wydawnictwo DiG & Editions La Rama, Warszawa & Bellerive-surAllier 2016, s. 11–23;
  • Wokół Friedrichowskiej kategorii odczuwania [Around of C. D. Friedrichian Category of Feeling], w: Od teorii ethosu do ekspresji absolutnej. Spory o rolę ekspresji w dziejach sztuki i teorii sztuki, red. Jacek Jaźwierski, Ryszard Kasperowicz, Marcin Pastwa, Wydawnictwo KUL, Lublin 2016, s. 27–41;
  • Selbstbildnis von Baccio Bandinelli aus dem Schloss Jabłonna bei Warschau, “Ars: ćasopis Üstavu dejin umenia Slovenskej akademie vied”, 48 (1) (2015), s. 37-48;
  • Wo manchmal die Gebeine bleichen, “Artium Quaestiones”, 26 (2015), s. 63-77;
  • Odhumanizowana humanistyka. Proces boloński, zmiany w szkolnictwie uniwersyteckim a humanistyka [Dehumanized Humanities. The Bologna Process, the Changes in University Education and the Humanities], “Czas Kultury”, 31(3) (2015), s. 34-46,
  • Zamek zrekonstruowany. Problem ochrony zabytków – problemy z zabytkami [A Reconstructed Castle. The Problem of Cultural Heritage Management – Problems with the Historical Monuments], w: Renovatio et restitutio. Materiały do badań i ochrony założeń rezydencjonalnych i obronnych, red. Piotr Lasek & Piotr Sypczuk, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2015, s. 199-222;
  • Piotr Piotrowski (14 czerwca 1952 – 3 maja 2015| Piotr Piotrowski (14 june 1952 – 3 May 2015), „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie.Nowa Seria| Journal of the National Museum in Warsaw.New Series”, 4 (40), 2015, s. 333–340;
  • [recenzja książki] Hanna Osiecka–Samsonowicz, Polskie uroczystości w barokowym Rzymie 1587–1696, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2012, w: “Modus. Prace z historii sztuki“, XV, 2015, s. 257–273;
  • Poskromienie materii. Nowożytne zmagania z marmurem kararyjskim. Michał Anioł, Bernini, Canova, Wyd. UAM, Poznań 2010 (2 wyd. 2011);
  • Pałac papieski na Watykanie od końca V do początku XVI wieku. Ceremoniał a ewolucja kompleksu rezydencjonalnego [The Papal Palace in Vatican. From the End of 5th till beginning 16th Century. The ceremony and the evolution of residential complex], Poznań 1999 [recenzje, „Biuletyn Historii Sztuki”, 42, 2000, 1-2, s. 300-302; „Mitteilungen der Residenzen-Komission der Akademie der Wissenschaften zu Göttingen”, 10, 2000, 2, s. 70-71];
  • Między naturą a historią. Malarstwo Caspara Davida Friedricha [Between Art and History. The painting of Caspar David Friedrich], Szczecin 1993 [recenzja: „Biuletyn Historii Sztuki”, 56, 1994, s. 301–303];
  • Patriotyczne mity i toposy. Malarstwo niemieckie 1800-1848 [Patrio­tic myths and motifs. German painting 1800-1848], Poznań 1991 [recenzja: „Biuletyn Historii Sztuki”, 56, 1994, s. 301–303];
  • Christoph Rodde. poszukiwanie/ investigation/ auf der spur, exh. cat., Galeria Szyperska, Poznań 2008, ss. 20;
  • Christoph Rodde. poza punktem zbiegu/ hinter’m Schnittpunkt/ beyond the crosspoint, exh. cat., Galeria Sztuki Wozownia, Toruń 2007/2008;
  • [we współpracy z Nagisą Rządek] Słowa obrazy. Kaligrafia Morimoto Seiun i jego szkoły[The Words as Pictures. The Calligraphy of Morimoto Seiun & his School], exh. cat., National Museum Poznań, Poznań 1996;
  • Europejskie tradycje łowieckie. Tom wydany z okazji III Międzynarodowego Kongresu Kultury Łowieckiej, Łowiec Polski Sp. zoo/ Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa w Warszawie, Warszawa 2013, ss. 347;
  • [redakcja wspólnie z I. Woldt] Im Schatten von Berlin und Warschau, Reimer Verlag, Berlin. ss. 395.