Prof. dr hab.Ryszard Daniel Golianek

Ryszard Daniel Golianek
Instytut Muzykologii

Biografia

Profesor tytularny, doktor habilitowany. Pracuje w Instytucie Muzykologii UAM na stanowisku profesora. W 1988 roku ukończył z wyróżnieniem muzykologię na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu (praca mgr: Topos Fausta. Próba analizy hermeneutycznej wybranych realizacji muzycznych według Goethego, promotor: doc. dr Jan Stęszewski), a w 1989 roku – wiolonczelę na Akademii Muzycznej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu (w klasie as. Eugeniusza Zboralskiego). W 1993 roku obronił pracę doktorską Dramaturgia kwartetów smyczkowych Dymitra Szostakowicza (promotor: prof. dr hab. Zofia Helman z Uniwersytetu Warszawskiego). W 2000 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego (na podstawie książki Muzyka programowa XIX wieku. Idea i interpretacja),w 2012 roku Prezydent RP nadał mu tytuł profesora nauk humanistycznych. Od 1999 roku zatrudniony jest na dodatkowym miejscu pracy w Akademii Muzycznej im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi (profesor wizytujący), w latach 2006-2018 pełnił obowiązki kierownika Katedry Teorii Muzyki w tejże Akademii.

Najważniejszym zakresem jego zainteresowań badawczych jest historia i estetyka muzyki, głównie XIX wieku, szczególnie problematyka ekspresji, stylu i znaczenia muzyki romantyzmu, stąd też znaczny zakres prac dotyczy muzyki programowej i wokalno-instrumentalnej, głównie opery. Podejmuje także badania źródłowe dotyczące muzyki polskiej XIX wieku (życie i twórczość Juliusza Zarębskiego, opery Józefa Michała Ksawerego Poniatowskiego). Ostatnio zajmował się problematyką wątków polskich w muzyce europejskiej lat 1772–1918 oraz twórczością operową Stanisława Moniuszki.

Publikacje:

monografie

Reżyserski teatr operowy XXI wieku. Nurty i twórcy, Łódź: Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów 2020.

Polska w muzycznej Europie. Tematyka polska w dziełach kompozytorów zagranicznych XIX wieku, Kraków: PWM 2019.

Przewodnik po muzyce Mahlera, Łódź: Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów 2012.

Opery Józefa Michała Ksawerego Poniatowskiego, Toruń: Dom Wydawniczy DUET 2012.

Zrozumieć operę, Łódź: Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów 2009.

Juliusz Zarębski. Człowiek – muzyka - kultura. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 2004.

Dzieła muzyczne Juliusza Zarębskiego. Chronologiczny katalog tematyczny / The Musical Works of Juliusz Zarębski. Chronological Thematic Catalogue, Poznań: Rhytmos 2002.

Muzyka programowa XIX wieku. Idea i interpretacja, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza 1998.

Dramaturgia kwartetów smyczkowych Dymitra Szostakowicza, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 1995.

redakcje

Moniuszko. Kompendium, wstęp i red. Ryszard Daniel Golianek, Kraków: PWM 2020.

Świat oper Zygmunta Krauzego, red. Ryszard Daniel Golianek, Łódź: Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów 2016.

Teatr muzyczny Verdiego i Wagnera. Konteksty literatury i kultury, red. Ryszard Daniel Golianek, Hanna Winiszewska, Poznań: Rhytmos 2015.

Opera wobec historii, red. Ryszard Daniel Golianek, Piotr Urbański, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2012.

Jarosław Mianowski, Krzywe lustro opery, red. Ryszard Daniel Golianek, Toruń: Wydawnictwo MADO 2011.

Händel, Haydn i idea uniwersalizmu muzyki, red. Ryszard Daniel Golianek, Piotr Urbański, Poznań: Rhytmos 2010.

Od literatury do opery i z powrotem. Studia nad estetyką teatru operowego, red. Ryszard Daniel Golianek, Piotr Urbański, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2010.

Bliżej opery. Twórcy – dzieła – konteksty, red. Jarosław Mianowski, Ryszard Daniel Golianek, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2010.

Olivier Messiaen we wspomnieniach i refleksji badawczej, red. Marta Szoka, Ryszard Daniel Golianek, Łódź: Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów 2009.

Mozart i współcześni. Muzyka w Europie środkowej w XVIII wieku, red. Ryszard Daniel Golianek, Beata Stróżyńska, Łódź: Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów 2007.

artykuły

Popkulturowa ucieczka od tautologii. Reżyserski teatr operowy XXI wieku wobec realizmu dzieł Verdiego, „Pamiętnik Teatralny” 72 (2023), nr 2, s. 15-38, DOI: 10.36744/pt.1155.

Systematyka operowych duchów, „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Seria Literacka, 42 (62), 2022, doi: 10.14746/pspsl.2022.42.11, s. 185-205.

„Podróż do Reims” Rossiniego: ekscentryczne dzieło operowe i jego transgresyjne współczesne realizacje sceniczne, w: Transgresje w muzyce/ Transgression in Music, red. Anna Nowak, Bydgoszcz: Sagittaria, Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego, 2022, s. 281-299.

„Modlitwa dziewicy”. Kicz i seksizm XIX-wiecznej muzyki salonowej, „Muzyka” 67 (2022) nr 4, s. 3-22.

Operowa transpozycja wątku Don Kichota: narracja literacka i muzyczna w dziele Jules’a Masseneta (z Małgorzatą Sokalską), „Ruch Literacki” 63 (2022), z. 5 (374), s. 837-858, PL ISSN 0035–9602, DOI 10.24425/rl.2022.142995.

Mozart i jego muzyka w formatach popkultury, w: Współczesna kultura muzyczna a popkultura: Spotkania – dialogi – konfrontacje, red. Ewa Kowalska-Zając, Łódź: Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiestuta Baczewiczów 2021, s. 179–198.

Resonance of the November Uprising (1830-1831) in Polish and Foreign Musical Output, w: Glazba, umjetnosti i politika: revolucije i restauracije u Europi i Hrvatskoj 1815-1860 / Music, Arts and Politics: revolutions and Restorations in Europe and Croatia, 1815-1860,  red. Stanislav Tuksar, Vjera Katalinić, Petra Babić, Sara Ries, Zagreb: Hrvatsko muzikološko društvo 2021, s. 481-489.

“Pologne” (1883) by Augusta Holmès: A Symphonic Poem about Freedom and National Memory, w: Beethoven 8, Studies and Interpretations, red. Magdalena Chrenkoff, Kraków: Akademia Muzyczna im. K. Pendereckiego 2021, s. 117-124.

"Fidelio" and the Aesthetics of Operatic Transgression w: Beethoven 8, Studies and Interpretations, red. Magdalena Chrenkoff, Kraków: Akademia Muzyczna im. K. Pendereckiego 2021, s. 379-384.

Muzyczne środki wykonawcze jako granice wolności twórczej kompozytora, w: Granice muzyki - granice wolności. Wokół konferencji kompozytorów i krytyków muzycznych w Łagowie Lubuskim w 1949 r., red. Krzysztof Brzechczyn, Rafał Ciesielski, Poznań – Warszawa: , Instytut Pamięci Narodowej 2021, s. 175–187.

Makbet, Prorok, Borys Godunow. Studium obłąkańczej tyranii w operze dziewiętnastowiecznej, „Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL” 33 (2020) nr 4 (132), s. 277-294, DOI 10.12887/33-2020-4-132-17.

National stereotypes and political issues in „Polnische Hochzeit” (1937) by Joseph Beer, w:Opereta med obema svetovnima vojnama / Operetta between the two world wars, red. Jernej Weiss, Koper-Ljubljana: Festival Ljubljana 2021, s. 255-268 .

„Podróż zimowa” Franza Schuberta w reinterpretacji Barbary Kingi Majewskiej: estetyka i retoryka, „Muzyka” 65 (2020) nr 4, s. 69-83.

Pojęcie muzyki polskiej: w poszukiwaniu adekwatnego kryterium, w:Długi wiek XIX w muzyce: Pytania – problemy – interpretacje, red. Małgorzata Sułek, Grzegorz Zieziula,  Warszawa: Narodowy Instytut Fryderyka Chopina – Instytut Sztuki PAN, 2020, s. 131-153.

Historyzm stosowany. VI Symfonia „Historyczna” (1839) Louisa Spohra w kontekście XIX-wiecznych periodyzacji dziejów muzyki, „Polski Rocznik Muzykologiczny” 17 (2019), s. 75-94.

Poland has not perished yet... Polish Themes in European Music 1900–1920, w:Prvi svjetski rat (1914.-1918.) i glazba. Skladateljske strategije, izvedbene prakse i društveni utjecaji / The Great War (1914-1918) and Music. Compositional Strategies, Performing Practices, and Social Impacts, red. Stanislav Tuksar, Monika Jurić Janjik (=Muzikološki zbornici t. 21), Zagreb: Hrvatsko muzikološko društvo / Croatian Musicological Society 2019, s.139-148.

Moniuszko AD 2019: stan badań i problemy moniuszkologii, w: Życie – twórczość – konteksty. Eseje o Stanisławie Moniuszce, red. Magdalena Dziadek, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2019, s. 13-24.

Problematyka polska w XX-wiecznych operetkach niemieckich, „Muzyka” 64 (2019) nr 3, s. 51-68.

Powracające fale w muzyce polskiej lat 1918–2018: dziedzictwo poetyki Mieczysława Karłowicza? Uwagi wstępne, w: Powracające fale. Muzyka polska 1918-2018, red. Marta Szoka, Łódź: Akademia Muzyczna, 2019, s. 7-20.

The concept of Polish music: In search of adequate criteria, “Musicology Today”, 15 (2018), s. 5-16.

Heilige Musik. Metaphysische Thematisierungen der Musik in vokal-instrumentalen Werken deutscher Komponisten der Romantik, w: Beethoven: Studien und Interpretationen, t. 7, red.Magdalena Chrenkoff, Kraków: Akademia Muzyczna 2018, s. 169-182.

How to become a European composer? Musical careers of two 19th century Polish artists: Józef Michał Ksawery Poniatowski and Juliusz Zarębski, w: Music Glocalization: Heritage and Innovation in a Digital Age, red. David Hebert, Mikołaj Rykowski, Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing 2018, s. 254-270.

„Et gardez-vous de mon Inquisiteur!”. The Grand Inquisitor and the struggle for the governance of souls in French grand opéra in the mid-nineteenth century, “Interdisciplinary Studies in Musicology”, vol. 17 (2017), s. 115-128.

Teatr – muzyka – sacrum. Mojżesz Antona Rubinsteina jako wzorzec opery religijnej, „Res Facta Nova.Teksty o muzyce współczesnej”, 18/27 (2017), s. 172-182.

The Poles and the Turks in Franz Doppler’s Opera Wanda (1850), w: The Orient in Music – Music of the Orient, Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing 2017, s.109-121.

Polenblut. Images of Poland and the Poles in German Operetta, “Studia Musicologica” 57/3-4 (2016), s. 427-438.

Alternatywna historia odsieczy wiedeńskiej w operze „Wanda” Franza Dopplera (1850), „Muzyka” 59 (2016) nr 4, s. 3-23.

A Valiant Nation. Images of Poland and the Poles in German singspiel c.1830, w: Music and War from the French Revolution to WWI, red.Étienne Jardin, Turnhout (Belgia): Brepols 2016, s. 345-356.

„I Lituani” Amilcare Ponchiellego – mickiewiczowska opera włoskiego twórcy, „Muzyka” 59 (2016) nr 1, s. 35-48.

Gra z narodową historią: filmowa wersja opery „Borys Godunow” w reżyserii Andrzeja Żuławskiego, w: Opera w kulturze, red. Małgorzata Sokalska, Kraków: Avalon 2016, s. 283-292.

„Iwona, księżniczka Burgunda” – gombrowiczowska opera Zygmunta Krauzego, w: Świat oper Zygmunta Krauzego, red. Ryszard Daniel Golianek, Łódź: Akademia Muzyczna 2016, s. 187-203.

Towards a new aesthetics of the Viennese singspiel in the early nineteenth century: Beethoven’s ‘Fidelio’ and Cherubini’s ‘Faniska’, w: Beethoven 6, Studien und Interpretationen, red.Mieczysław Tomaszewski, Magdalena Chrenkoff, Kraków, Akademia Muzyczna 2015, s. 403-411.

Polonia”, powstanie listopadowe i „Drangsal aus Osten”. Tematyka polska w pismach i dziełach Wagnera, w: Teatr muzyczny Verdiego i Wagnera: Konteksty literatury i kultury, red. Ryszard Daniel Golianek, Hanna Winiszewska, Poznań: Rhytmos 2015, s. 185-196.

O (nie)możliwości przekładu librett Wagnerowskich: casus „Pieśni wiosennej Zygmunta”, w: Libretto i przekład, red. Elżbieta Nowicka, Alina Borkowska-Rychlewska, Poznań: PTPN 2015, s. 267-282.

Between Italian Bel Canto and French Grand Opéra. Giuseppe Poniatowski’s Opera Pierre de Médicis (Paris, 1860), w: Opera in the world of new media: historical and critical perspective / Opera naujųjų medijų amžiuje: istorinė ir kritinė peržvalga, red.Beata Baublinskienė, Laima Vilimi, Vilnius (Litwa) 2015, s. 112-122.

Playing with National History: Andrzej Żuławski’s Film Version of “Boris Godunov”, „Interdisciplinary Studies in Musicology” 2015 nr 15, s. 89-99.

Biblia, Veronese, la belle époque: „Josephslegende” Richarda Straussa i estetyka dzieła spóźnionego, w: Święto wiosny – dwa spojrzenia, red.Marta Szoka, Tadeusz Majewski, Łódź: Akademia Muzyczna 2014, s. 65-76.

Imaginary Poland. The musical depiction of a non-existent country in instrumental music by nineteenth-century foreign composers, “Ad Parnassum” 12 (2014), nr 23, s. 107-133.

Polski święty. Wątki historyczno-narodowe w oratorium „Święty Stanisław” Franza Liszta, w: Wokalistyka w Polsce i na świecie, t. 10, Wrocław 2014, s. 67-80.

Wątek Lodoiski w twórczości operowej końca XVIII wieku: sentymentalizm i romantyzm, w: Między traktatem a mową uczuć w dźwięki przemienioną. Muzyka XVIII wieku w teorii i praktyce, red. Marek Nahajowski, Małgorzata Grajter, Łódź: Akademia Muzyczna 2014, s. 199-215.

„Polonia”, Novemberaufstand oder die Drangsal aus dem Osten? Polnische Thematik in Richard Wagners Schriften und Werke, w: Richard Wagner: Persönlichkeit, Werk und Wirkung, red.Helmut Loos, Katrin Stöck, Sax Verlag Leipzig 2013, s. 409–416.

„Lodoiska” i „Faniska” – zakres i funkcje wątków polskich w porewolucyjnej twórczości operowej,  „Muzyka” 2013 nr 3, s. 55-73.

Liszt and Mahler in the postmodern filmic visions of Ken Russell, “Interdisciplinary Studies in Musicology” (2013) t. 13, s. 171-181.

A Polish saint. Historical-national themes in Franz Liszt’s oratorio “St Stanislaus”,  “Interdisciplinary Studies in Musicology”(2013), vol. 13, s. 79-89.

Polski Żyd. Toposy romantyczne i stereotypy narodowe w operach „Le Juif polonais” Camille’a Erlangera i „Der polnische Jude” Karela Weisa, „Res Facta Nova” (2013) nr 14 (23), s. 233-251.

Twórczość dedykowana – zagadnienia metodologiczne, w: Kompozytor i jego świat. Bronisław  Kazimierz Przybylski in memoriam, red. Ewa Kowalska-Zając, Marta Szoka, Łódź: Akademia Muzyczna 2012, s. 137-150.

Orientalizm, bel canto, romantyzm. „La sposa d’Abido” („Narzeczona z Abydos”) – byronowska opera Józefa Michała Ksawerego Poniatowskiego, w: Powinowactwa sztuk w kulturze oświecenia i romantyzmu, red. Agata Seweryn, Monika Kulesza-Gierat, Lublin: KUL 2012, s. 285-301.

Włoskie opery Józefa Michała Ksawerego Poniatowskiego w kontekście tradycji gatunkowych, w: Horyzonty opery, red. D. Ratajczakowa, K. Lisiecka, Poznań: PTPN 2012, s. 33-48.

Synteza włoskich i francuskich tradycji operowych jako sposób ewokacji historii w „Pierre de Médicis” Józefa Michała Ksawerego Poniatowskiego, w: Opera wobec historii, red. Ryszard Daniel Golianek, Piotr Urbański, Toruń 2012, s. 107–125.

Politics, Music and Cosmopolitism: the Operatic Output of Joseph Poniatowski (1816–1873) in its Social and Political Contexts, “Studia Musicologica” 52 (1-4), 2011, s. 157-164.

En imitant le maître : la  Grande Fantaisie de Jules Zarembski. W : Quaderni dell’Istituto Liszt, t. 10, red. Malou Haine, Nicolas Dufetel, Cécile Reynaud, Bologna 2011, s. 162-185.

O technice recyklingu w twórczości operowej Józefa Michała Ksawerego Poniatowskiego, „Muzyka” 2011 nr 2, s. 17-37.

„Au travers du mur” de Joseph Poniatowski : une parodie des conventions de l’opéra, w : Présence du XVIIIe siècle dans l’opéra français du XIXe siècle d’Adam à Massenet, red. Jean-Christophe Branger, Vincent Giroud,  St. Etienne: Publications de l’Université de Saint-Etienne 2011, s. 201-227.

Caratteri e simboli musicali nei poemi sinfonici di Mieczysław Karłowicz, w: European Fin-de-siècle and Polish Modernism. The Music of Mieczysław Karłowicz, red. Luca Sala, Bologna: Ut Orpheus Edizioni 2010, s. 309-334.

O sposobach przełamywania konwencji operowych: szaleństwo Orlanda w operach Händla i Haydna, w: Händel, Haydn i idea uniwersalizmu muzyki, red. Ryszard Daniel Golianek, Piotr Urbański, Poznań: Rhytmos 2010, s. 67-83.

Estetyka i wartość współczesnych wykonań partii kastratowych, w: Wokalistyka w Polsce i na świecie, t. 6, Wrocław 2010, s. 172-183.

Między francuskim romantyzmem a włoskim bel canto: opera Ruy Blas Józefa Poniatowskiego, w: Od literatury do opery i z powrotem. Studia nad estetyką teatru operowego, red. Ryszard Daniel Golianek, Piotr Urbański, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2010, s. 157-176.

Włoch? Francuz? Anglik? Polak? Społeczne, polityczne i narodowe konteksty działalności artystycznej Józefa Poniatowskiego (1816–1873), „Polski Rocznik Muzykologiczny” t. 8, (2010), s. 79–90.

Idea postępu w twórczości operowej w świetle rozprawy Józefa Poniatowskiego „Les Progrès de la musique dramatique” (1859), „Polski Rocznik Muzykologiczny” t. 7, 2009, s. 175-186.

Giuseppe Poniatowski’s Opera “Ruy Blas” Between French Romanticism and Italian bel canto. W: D’une scène à l’autre. L’opéra italien en Europe. Vol. 2 : La musique à l’épreuve du théâtre, red. Damien Colas, Alessandro Di Profio, Wavre (Belgia): Mardaga, 2009, s. 309-321.

Opery Józefa Michała Ksawerego Poniatowskiego w opiniach dziewiętnastowiecznej krytyki muzycznej, „Muzyka” 2009 nr 2, s. 49-72.

„Turangalîla-Symphonie” Oliviera Messiaena w kontekście tradycji muzycznej, w: Olivier Messiaen we wspomnieniach i refleksji badawczej, red. Marta Szoka, Ryszard Daniel Golianek, Łódź: Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów 2009, s. 97-111.

Classical Legacy in the Operas of Giuseppe Poniatowski, w: Early Music – Context and Ideas II (2008), Kraków: Instytut Muzykologii UJ 2008, s. 286-296.

Musical Representation in the Symphonic Poems of Antonín Dvořák. W: Aspects of Composition – Problems of Editing – Reception,red. Jarmila Gabrielová, Jan Kachlík, Prague: Academy of Sciences of the Czech Republic 2007, s. 168-187.

Utwór literacki jako inspiracja i komentarz XIX-wiecznego poematu symfonicznego. W: Światło w dolinie. Prace ofiarowane prof. Halinie Krukowskiej, red. Krzysztof Korotkich, Jarosław Ławski, Danuta Zawadzka,  Białystok: Uniwersytet w Białymstoku 2007, s. 391-397.

„Au travers du mur”  Józefa Michala Ksawerego Poniatowskiego – parodia konwencji operowych, [w:] Karol Szymanowski w perspektywie kultury muzycznej przeszłości i współczesności, red. Zbigniew Skowron, Kraków: Musica Iagellonica 2007, s. 459-474.

Religijność Wielkiej mszy c-moll KV 427 W. A. Mozarta. W: Mozart i współcześni. Muzyka w Europie środkowej w XVIII wieku, red. Ryszard Daniel Golianek, Beata Stróżyńska, Łódź: Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów 2007, s. 73-80.

Sexual scenes depicted musically, “Interdisciplinary Studies in Musicology”, vol. 6 (2007), s. 89-94.

Operatic genres in the oeuvre of Józef Michał Ksawery Poniatowski. „Musicology Today” 2007, s. 78-94.

Le processus de composition et l’esthétique musicale de Jules Zarembski dans ses oeuvres bruxelloises. “Revue Belge de Musicologie/Belgisch Tijdschrift voor Muziekwetenschap” vol. 60 (2006), s. 169-182.

Gatunki operowe w twórczości Józefa Michała Ksawerego Poniatowskiego. „Polski Rocznik Muzykologiczny”, vol. 5 (2006), s. 139-153.

Periodyzacje muzyki XX wieku. W: Sztuki nie sposób tworzyć ex nihilo. Jerzemu Bauerowi na siedemdziesięciolecie, red. Olga Hans, Ewa Kowalska-Zając, Marta Szoka, Łódź: Akademia Muzyczna 2006, s. 29-40.

Między stylem późnym a zapóźnieniem stylistycznym – muzyka Ryszarda Straussa, w:Styl późny w muzyce, literaturze i kulturze, t. 2, red. Ewa Borkowska, Eugeniusz Knapik,  Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2006, s. 138-145.

Dies irae, dies illa. Wizje apokalipsy w muzycznych mszach żałobnych, w: Apokalipsa. Symbolika – tradycja – egzegeza, red. Krzysztof Korotkich, Jarosław Ławski, Białystok: Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku 2006, s. 501-513.

Ryszard Strauss – neoklasyk, „Forum Muzykologiczne” 2005, s. 80-85.

A Cyclic Musical Composition in Theoretical Perspective, w: Principles of Music Composing: Phenomenon of A Cycle, red.Rimantas Janeliauskas, Vilnius: Lietuvos muzikos ir teatro akademija, 2006, s. 6-9.

Cykliczny utwór muzyczny i cykl utworów muzycznych w perspektywie teoretyczne, w: Semiotyka cyklu. Cykl w muzyce, plastyce i literaturze, red. Małgorzata Demska-Trębacz, Krystyna Jakowska, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 2005, s. 23-32.

Die Handschriften der Kompositionen Jules Zarembskis im Goethe- und Schiller Archiv in Weimar, „Die Musikforschung” 2004 nr 2, s. 160-167.

Życie i działalność artystyczna Juliusza Zarębskiego (1854-1885) w świetle najnowszych badań, „Ucrainica Polonica”, t. I, Kijów-Żytomierz: Wydawnictwo Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu Lingwstycznego, Kijów-Żytomierz 2004, s. 389-399.

Kategorie estetyczne i proces twórczy w muzyce Juliusza Zarębskiego na przykładzie cyklu miniatur fortepianowych Róże i ciernie op. 13l w: „Muzyka fortepianowa” nr 13,  „Prace Specjalne” 63,  Gdańsk: Akademia Muzyczna (2004), s. 194-205.

Narodziny muzyki z ducha literatury. Typy znaczeń w poematach symfonicznych Franza Liszta, w: Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie). Studia, red. Stanisław Balbus, Amdrzej Hejmej, Kraków: Universitas 2004, s. 297-305.

Twórczość Juliusza Zarębskiego z perspektywy polskiej i europejskiej. W 150. rocznicę urodzin  kompozytora, „Forum Muzykologiczne” 2004 nr 1, s. 54-59.

In search of a perfect performance of the 18th century opera: Johann Georg Sulzer’s lexicon as an aesthetic guide, w: Early Music - Contexts and Ideas, Kraków: Instytut Muzykologii UJ 2003, s. 150-154.

Three previously unknown musical pieces by Juliusz Zarębski, “Ad Parnassum” (Bologna), vol.II/1, 2003, s. 111-120.

The Types of Musical Dramaturgy in Dmitri Shostakovich’s String Quartets, w: Schostakowitschs Streichquartette – Ein internationales Symposium, red. Andreas Wehrmeyer (Schostakowitsch-Studien, Bd. 5), Berlin: Verlag Ernst Kuhn  2002, s. 101-120.

How Posterior Commentaries Influence the Sense of Music: the Case of Les Préludes, “European Journal for Semiotic Studies/Revue Européenne d’Études Sémiotiques/Europäische Zeitschrift für Semiotische Studien” 2002, vol 14 nr 1-2, s. 215-222.

Rękopisy kompozycji Juliusza Zarębskiego w Archiwum Goethego i Schillera w Weimarze,  “Muzyka” 2002, nr 1, s. 45-64.

Czy odnalazłem Wielką Fantazję Juliusza Zarębskiego?, “Muzyka” 2002 nr 2, s. 109-114.

W stronę spraw ostatecznych... Kontemplacja jako cecha stylu późnego w muzyce (na przykładzie dzieł Liszta, Wagnera i Szostakowicza), w: Styl późny w muzyce, literaturze i kulturze, red. Wojciech Kalaga, Eugeniusz. Knapik, Katowice: Wydawnictwo Śląsk 2002, s. 107-117.

Tradycja retoryczna w “Niemieckim Requiem” Johannesa Brahmsa, w: Wokalistyka i pedagogika wokalna, “Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej we Wrocławiu” nr 81, Wrocław 2001, s. 49-69.

Kompozycje Juliusza Zarębskiego na fortepian na cztery ręce– faktura, technika, styl. Muzyka fortepianowa, t. 12, „Prace Specjalne” nr 59, red. Janusz Krassowski i in., Gdańsk 2001, s. 150-162.

Bach i techno. Formy obecności muzyki klasycznej w repertuarze rozrywkowym końca XX wieku [z Dorotą Niemczyk], w: Muzykologia wobec przemian kultury i cywilizacji, red. Ludwik Bielawski i inni,  Warszawa: Instytut Sztuki PAN 2001, s. 103-111.

„I ugodził w sam łeb wojewody”. O narracji w balladzie symfonicznej Wojewoda Piotra Czajkowskiego, w: Mickiewicz i muzyka. Słowa – dźwięki – konteksty, red. Teresa Brodniewicz, Maciej Jabłoński, Jan Stęszewski, Poznań: PTPN 2000, s. 71-82.

Twórczość operowa Stanisława Moniuszki a idea opery narodowej, w: Opera polska w XVIII i XIX wieku, red. Maciej Jabłoński, Jan Stęszewski, Janina Tatarska, Poznań: PTPN 2000, s. 119-128.

O poszukiwaniach formy sonatowej w poematach symfonicznych Franciszka Liszta, w: “Arcana Musicae”, Księga prac dedykowanych prof. F. Wesołowskiemu z okazji 85-lecia urodzin, red. Marta Szoka, Łódź: Akademia Muzyczna 1999, s. 119-127.

Charaktery i symbole muzyczne w poematach symfonicznych Mieczysława Karłowicza,  „Muzyka” 1999 nr 1, s. 55-82.

Mefisto na pięciolinii. Środki muzycznej charakterystyki postaci w operach o tematyce faustowskiej, w: Postacie i motywy faustyczne w literaturze polskiej, t. 1, red. Halina Krukowska, Jarosław Ławski, Białystok: Uniwersytet w Białymstoku 1999, s. 503-510.

Między oratorium a operą. O problemie narracji w „Potępieniu Fausta” Hectora Berlioza, „Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej we Wrocławiu” 1998 nr 4, s. 13-22.

Dramaturgical Categories of Expression in Shostakovich’s String Quartets, w: Les Universaux en musique. Actes du 4e Congrès international sur la signification musicale, red.Costan Miereanu, Xaver Hascher, Paris : Sorbonne 1998, s. 501-518.

The Salvation of Faust. The Narrative Function of the Tonal Structure in ”A Faust Symphony” of Franz Liszt, w: Contexts of Musicology, t. 2,red. Maciej Jabłoński i inni, Poznań: PTPN 1998, s. 107-113.

Analiza i interpretacja muzyki programowej XIX wieku, w: Interpretacja muzyki, red. Ludwik Bielawski, Katarzyna Dadak-Kozicka, Warszawa: IS PAN 1998, s. 79-95.

Once Upon a Time... The Problem of Narration in 19th Century Programme Music, w: Interdisciplinary Studies in Musicology, t. 3, red.Maciej Jabłoński, Jan Stęszewski, Poznań: PTPN, 1997, s. 145-161.

Apologia komunizmu czy ekspresja lęku? O dwóch kręgach twórczości Dymitra Szostakowicza, w: Muzyka i totalitaryzm, red. Maciej Jabłoński, Janina Tatarska, Poznań: PTPN 1996, s.115-121.

Zdzisław Jachimeckis Monographie über Wagner und die polnische Diskussion um die Stellung des Komponisten, w: Colloquium Richard Wagner - Nationalkulturen – Zeitgeschichte, red.Petr Macek,  Brno 1996, s. 176-187.

Theatrical Concept of Dramaturgy and Its Application to Musical Analysis, w: Interdisciplinary Studies in Musicology, red.Maciej Jabłoński, Jan Stęszewski, Poznań: PTPN 1995, s. 237-247.

Koncepcja dramaturgii muzycznej a interpretacja dzieła, „Muzyka” 1995, nr 3, s. 43-59.

Dramaturgia kwartetów smyczkowych D. Szostakowicza, „Muzyka” 1994, nr 2, s. 94-98

Funkcja wokalno-instrumentalnego finału w „Symfonii Faustowskiej” F. Liszta, „Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej we Wrocławiu” nr 63, Wrocław, 1994, s. 95-106.

Szostakowicz a mit o twórcy komunistycznym, „Monochord”, t. 4, Toruń, 1994, s. 27-35.

Idea muzyki programowej w refleksji twórców romantycznych., „Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej w Poznaniu” nr 7, Poznań 1994, s. 7-16.

Twórczość oratoryjno-kantatowa D. Szostakowicza. Problem wartości i stylu, „Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej we Wrocławiu” nr 61, Wrocław 1993, s. 91-102.

„Turek we Włoszech” G. Rossiniego w kontekście tradycji teatru w teatrze, w: Twórczość Gioacchino Rossiniego, red. Maciej Jabłoński, Poznań: PTPN 1993, s.29-37.

Hermeneutyka - koncepcja filozoficzna i jej implikacje muzykologiczne, „Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej w Bydgoszczy” nr 4, Bydgoszcz 1993, s. 7-19.

O trzech Królowych Niebios w twórczości W. A. Mozarta, „Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej we Wrocławiu” nr 60, Wrocław 1992, s. 25-34.

The Concept of Musical Dramaturgy in Soviet Musicological Research, w: Secondo Convegno Europeo di Analisi Musicale, red. Rossana Dalmonte, Mario Baroni, Trento 1992, tom I, s. 407-412. Także w wersji włoskiej: Il concetto di drammaturgia nella musicologia sovietica, tamże, tom II, s. 231-236.

Tradycja barokowa w Wielkiej Mszy c-moll W. A. Mozarta, „Muzyka” 1991, nr 4, s. 59-68 oraz: „Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej w Poznaniu” nr 3, Poznań 1993, s. 9-15.

Przekaz ideowy „Symfonii Tysiąca” Gustawa Mahlera jako funkcja relacji słowno-muzycznych, „Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej we Wrocławiu” nr 58, Wrocław 1991, s. 57-70.

„Faust” Goethego w twórczości muzycznej epoki romantyzmu, „Muzyka” 1990 nr 4, s.41-48.

hasła encyklopedyczne

Zarębski Juliusz, w: Encyklopedia Muzyczna PWM, Część Biograficzna, tom W-Ż, red. Elżbieta Dziębowska, Kraków: PWM 2012, s. 324-329.

Strauss Richard, w: Encyklopedia Muzyczna PWM, Część Biograficzna, red. Elżbieta. Dziębowska, tom Sm-Ś, Kraków 2007, s. 139-151.

Zarębski Juliusz, w: MGG, Personenteil, t. 17 Vin-Z, red.Ludwig Finscher, Kassel-Basel: Bärenreiter 2007, szp. 1343-1344.

Mahler Gustav, w: Encyklopedia Muzyczna PWM, Część Biograficzna, tom M, red. Elżbieta Dziębowska, Kraków: PWM 2000, s. 20-32.

recenzje (artykuły recenzyjne)

Bericht über das Internationale D. Schostakowitsch-Symposion, „Muzyka” 1991 nr 1, s. 129-132.

Tłumaczenie tekstu z języka niemieckiego: Michael Heinemann, Summa organistica. O „Livre de Saint Sacrement” Oliviera Messiaena, w: Olivier Messiaen we wspomnieniach i refleksji badawczej, red. Marta Szoka, Ryszard Daniel Golianek, Łódź: Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów 2009, s. 125-134.

Deutsche Musik im Wegekreuz zwischen Polen und Frankreich, Tutzing 1996, “Muzyka” 2001 nr 2, s. 133-136.

Levon Hakobian, Music of the Soviet Age 1917-1987, Sztokholm 1998, „Muzyka” 2000 nr 1, s. 100-104.

Keith T. Johns, The Symphonic Poems of Franz Liszt, Stuyvesant, NY 1997, „Muzyka” 1999 nr 3, s. 136-139.

Andrzej Tuchowski, Integracja strukturalna w świetle przemian stylu Chopina, „Muzyka” 1997 nr 4, s. 137-140.

Tatiana Czernowa, Dramaturgija w instrumientalnoj muzykie, „Muzyka” 1992, nr 1, s. 85-87.

publikacje popularnonaukowe

Juliusz Zarębski: https://portalmuzykipolskiej.pl/pl, 2020.

„Turandot”, czyli opera na rozdrożu estetycznym, w: Giacomo Puccini, Turandot, program do transmisji z Metropolitan Opera, red. Magdalena Sasin, Łódź, Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina, 2020, s. 6-11.

Morfologia terroru, w: Francis Poulenc, Dialogi karmelitanek, program do transmisji z Metropolitan Opera, red. Magdalena Sasin, Łódź, Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina, 2019, s. 6-11.

„Walkiria”, czyli o utopii, w: Richard Wagner, Walkiria, program do transmisji z Metropolitan Opera, red. Magdalena Sasin, Łódź, Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina, 2019, s. 6-11.

„Moniuška. Kompendiumas” – muzikinis kompozitoriaus palikimas ir jo tyrimo problemos [Moniuszko. Kompendium – summa wiedzy o kompozytorze i problemy moniuszkologii], „Muzikos barai” (Litwa) 2019, nr 5-6, s. 5-6.

Książę Poniatowski i jego zapomniane opery, w: Józef Michał Ksawery Poniatowski, Don Desiderio, program operowy, Bytom: Opera Śląska 2018, s. 5-9.

Anatomia operowego sukcesu Nabucca Giuseppe Verdiego, w: Giuseppe Verdi, Nabucco, program operowy, Warszawa: Teatr Wielki 2018, s. 12-17 (także wersja włoska Anatomia di un successo operistico. Il Nabucco di Giuseppe Verdi, s. 18-21).

Juliusz Zarębski: Complete Works in Opus Order, komentarz do płyt CD (Piotr Sałajczyk, Maria Szwajger-Kułakowska), DUX 2017 (nr katalogowy DUX 1181-1184), 2017, s. 4-9, wersja angielska s. 10-14.

Wątki orientalne w operze niemieckiej, w: Carl Maria von Weber, Abu Hassan, tekst w książeczce programowej, red. Jacek Szerszenowicz, Łódź: Akademia Muzyczna 2017, s. 49-56.

Zapomniana opera religijna Antona Rubinsteina, w: Anton Rubinstein, Mojżesz, opera sakralna w ośmiu obrazach, tekst w książce programowej, Warszawa: Sinfonia Iuventus, 2017, s. 22-26 (tamże w wersji angielskiej jako: The Forgotten Religious Opera of Anton Rubinstein).

Epopeja muzyczna w mocarstwowym stylu, tekst w książce programowej: Modest Musorgski, Borys Godunow, red. Aida Michałowska, Teatr Wielki w Poznaniu, 2016, s. 38-43. Także wersja angielska: Musical Epic in a National Style, tamże, s. 44-49.

Oświeceniowe arcydzieło syntezy i pełni [Czarodziejski flet] – program operowy Teatr Wielki-Opera Narodowa, red. Katarzyna Budzyńska, Warszawa 2016, s. 14-21.

Zapomniane opery księcia Poniatowskiego, także wersja angielska: The Forgotten Operas of Ptince Poniatowski, komentarz do płyty: Poniatowski, Opera Arias, wyk. Joanna Woś, NOSPR, dyr. Bassem Akiki, Stowarzyszenie Muzyki Polskiej 2015.

Szekspirowska opera o żonie Makbeta, w: Giuseppe Verdi, Makbet, komentarz do programu Filharmonii Łódzkiej im. A. Rubinsteina (transmisja z Met), 2014, s. 6-11.

Arcyopera, czyli o tragifarsie egzystencji, program operowy Mozart, Don Giovanni, red. Michał J. Stankiewicz, Teatr Wielki Poznań 2014, s. 24-32, także wersja angielska: Masteropera, or tragicomedy of existence, s. 33-41.

La Traviata, czyli o przekraczaniu norm, program do transmisji z Metropolitan Opera], Łódź (Filharmonia im. A. Rubinsteina)  2012, s. 12-17.

Rozterki rosyjskiej duszy, program operowy Eugeniusz Oniegin, Teatr Wielki w Poznaniu 2012, s. 12-15 .

O pojęciu muzyki polskiej, „Ruch Muzyczny” 2011 nr 2, s. 7-9.

Mahler-Bedecker – 18 odcinków w dwutygodnik.com, 2011.

Seks i morderstwa, czyli Lady Macbeth à la russe, program operowy, Teatr Wielki im. S. Moniuszki w Poznaniu, 2011, s. 8-11.

„Don Carlos” Giuseppe Verdiego: prawda psychologiczna i możliwości operowej narracji [program do transmisji z Metropolitan Opera], Łódź (Filharmonia im. A. Rubinsteina)  2010, s. 12-17.

Pamiętnik londyński, „Operomania” 2008 nr 1, s. 14-16.

Pamiętnik paryski, „Operomania” 2007 nr 2, s. 13.

Pamiętnik nowojorski, „Operomania” 2007 nr 3, s. 14-16.

Nowo odkryte kompozycje Juliusza Zarębskiego, „Ruch Muzyczny” 2006 nr 2, s. 28-30.

Igraszki Cherubina czyli trzy życzenia belfra, „Operomania” 2006/2007 nr 2 (26), s.4-7.

Juliusz Zarębski – kompozytor polski, „Ruch Muzyczny” 2005 nr 5, s. 31-33.

Primadonna w wełnianych rajtuzach [D. Szostakowicz, Lady Macbeth mceńskiego powiatu], „Operomania” 2005 nr 3, s. 4-6.

Teatry operowe w Niemczech wschodnich, „Operomania” 2005 nr 1, s. 14-15.

„Don Carlos” Verdiego – dzieło otwarte, : Giuseppe Verdi, Don Carlos [program operowy], Poznań, Teatr Wielki, 2005, s. 9-12.

Źródła stylistyczne muzyki Zarębskiego, „Kwarta” 2005 nr 14, s. 12-13.

Śladami Juliusza Zarębskiego, „Ruch Muzyczny” 2004 nr 4, s. 32-35.

„Podróż do Reims” Gioacchina Rossiniego – humorystyczna wizja Zjednoczonej Europy, „Operomania” 2004 nr 4, s. 12-15.

Ożywianie dinozaurów. O współczesnych realizacjach oper barokowych, “Operomania” 2003, nr 9, s. 2-3 i 15.

Muzyczne wcielenia wątku faustowskiego, w: Antoni Książę Radziwiłł, Faust [program operowy],  Poznań, Teatr Wielki 2003, s. 31-35.

Muzyczna secesja. Opery Ryszarda Straussa, „Operomania” 2002 nr 4 (5), s. 12-13.

Parsifal – muzyczna filozofia Wagnera, “Operomania” 2001, nr 1, s. 11-12.

W poszukiwaniu romantycznej naturalności – duety wokalne Mendelssohna, Brahmsa i Schumanna [komentarz do płyty CD], ISR 002, 2000, s. 4-6.

Don Kichot z wiolonczelą. O czym opowiada muzyka programowa, „Opcje” 1999 nr 3, s. 63-68.

Troisty kosmos. O świecie bohaterów „Czarodziejskiego fletu” Mozarta, „Klasyka” 1998 nr 1, s. 26-32.

Muzyczny Wietnam. W poszukiwaniu ginącej tradycji [z Jarosławem Mianowskim],  „Klasyka” 1998 nr 11, s. 20-25.

Przeklęte dziedzictwo Beethovena. Orkiestra w XIX wieku, „Klasyka” 1998 nr 9, s.20-26.

Muzyka częściowo programowa [również wersja ang.: Not Entirely Programme Music], w: 32 Międzynarodowy Festiwal Wratislavia Cantans. Księga programowa, red. Ewa Kofin, Wrocław 1997, s. 254-260.

Kosmopolita w hiszpańskim kostiumie [Verdi: Don Carlos], „Studio” 1995 nr 6, s. 12-15.

Niezrównana [Jessye Norman], „Studio”  1996 nr 4, s. 8-10.

Suknia w deseń włosko-francusko-polski, czyli „Hrabina” niefrasobliwa [program operowy], Poznań, Teatr Wielki, 1994 [bez paginacji].

Determinanty ideowe w muzyce radzieckiej. Dwa spojrzenia na twórczość Dymitra Szostakowicza, „Ruch Muzyczny” 1990 nr 7, s. 1-5.