Prof. UAM dr hab.Michał Mencfel

Michał Mencfel
Pracownia Historii Sztuki Nowożytnej
Biografia:

Historyk sztuki, profesor w Instytucie Historii Sztuki, w Pracowni Historii Sztuki Nowożytnej.

Jego zainteresowania badawcze obejmują zwłaszcza dzieje kolekcjonerstwa europejskiego i mecenatu artystycznego od wczesnej nowożytności po początek XX w., a także historię i teorię sztuki nowożytnej, historię i ikonografię nauki, kulturę arystokracji europejskiej w XIX w.

Stypendysta Studienstuftung des deutschen Volkes (2002-2003), Dr. Günther Findel-Stiftung (2004 i 2006), Geisteswissenschaflitches Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas w Lipsku (2008), Herzog-August Bibliothek w Wolfenbüttel (2010), Fundacji z Brzezia Lanckorońskich (2012 i 2019), Staatlichen Museen zu Berlin (2018). Nominowany do Nagrody im. Pierwszego Rektora Uniwersytetu Łódzkiego Tadeusza Kotarbińskiego (2017), laureat II nagrody Narodowego Centrum Kultury na najlepszą pracę doktorską z dziedziny nauk o kulturze (2007), Nagrody im. prof. Jerzego Skowronka (2017), Nagrody im. Józefa Łukaszewicza (2017), Nagrody Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Najlepszą Publikację o Wielkopolsce w roku 2019.

Wybrane publikacje:

Monografie autorskie:

- Athanasius Raczyński (1788-1874). Aristocrat, Diplomat, and Patron of the Arts, Leiden: Brill 2022 (https://brill.com/view/title/55945?rskey=xhuep1&result=1 )

- Atanazy Raczyński (1788-1874). Biografia, Poznań: Wydawnictwo naukowe UAM 2016, 532 s. (press.amu.edu.pl)

- Skarbce natury i sztuki. Prywatne gabinety osobliwości, kolekcje sztuki i naturaliów na Śląsku w wieku XVII i XVIII, Warszawa: DiG 2010, 329 s.

Redakcje i opracowania:

-  z Camillą Murgią, Artium Quaestiones, vol. XXXIV: Collecting in the North: Patterns, Networks, and Displays from the British Isles to Scandinavia and the Baltic Region, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2023, 340 s. (Nr 34 (2023) | Artium Quaestiones (amu.edu.pl))

- z Aleksandrem Witem Labudą, Atanazy Raczyński, Dziennik. Tom I: Wspomnienia z dzieciństwa, dziennik 1808-1830, (press.amu.edu.pl, www.ibuk.pl), Tom II: Dziennik 1831-1866, z języków francuskiego i niemieckiego przełożyli oraz opracowali Aleksander Wit Labuda i Michał Mencfel, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2018 i 2019, 762 s. i 870 s. (press.amu.edu.pl, www.ibuk.pl)

- z Kamilą Kłudkiewicz, Miłośnictwo rzeczy. Studia z historii kolekcjonerstwa na ziemiach polskich w XIX wieku, Warszawa: Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów 2014, 448 s.

- Gotthold Ephreim Lessing, Laokoon, czyli o granicach malarstwa i poezji, przełożył Henryk Zymon-Dębicki, opracowanie naukowe Michał Mencfel, Kraków: Universitas 2012, 192 s.

- z Adamem S. Labudą i Wojciechem Suchockim, Edward i Atanazy Raczyńscy. Dzieła-osobowości-wybory-epoka / Eduard und Athanasius Raczyński. Persönlichkeiten-Werke-Bekenntnisse-Epoche / Edward and Atanazy Raczyński. Personalities-Works-Choises-Era, Poznań: Muzeum Narodowe w Poznaniu 2010, 456 s.

Artykuły w czasopismach i pracach zbiorowych:

- z Kamilą Kłudkiewicz, The Stateless Nation’s Elite Artistic Collections of Polish Aristocracy, 1795–1918, “Acta Historiae Artis Slovenica” 28(2), 2023, s. 13-36, https://doi.org/10.3986/ahas.28.2.02

- Shakespeare’s Chair: Material Culture and Literary Phantasms, “Shakespeare Quarterly”, Volume 74, Issue 2, Summer 2023, s. 114-138, https://doi.org/10.1093/sq/quad016

- z Martyną Łukasiewicz, Patronage, Collecting, and Critique. Athanasius Raczyński’s Encounter with the Artistic Circles of Copenhagen, “Konsthistorisk tidskrift/Journal of Art History”, Volume 92, Issue 1, 2023, s. 18-35,https://doi.org/10.1080/00233609.2023.2207534

- z Camillą Murgią, Reproduire, diffuser, traduire : autour des Moissonneurs et d’autres répliques peintes, w: David Lemaire, Antonia Nessi (red.), Léopold et Aurèle Robert, Zürich: Scheidegger & Spiess, 2023, s. 33-46

- „Muzeum” w XVIII wieku. Z dziejów semantyki pojęcia, „Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo” 52 (2021), DOI: 10.12775/AUNC_ZiK.2021.001

- Podróż angielska Michała Jerzego Wandalina Mniszcha i projekt powołania Muzeum Polskiego, „Muzealnictwo” 62 (2021), DOI: 10.5604/01.3001.0015.2414

- The Poet's Scull. National Trauma, Passion for Graves, and the Collecting of National Memorabilia in Early Nineteenth-Century Poland, "Journal of the History of Collections ", 33, issue 1, 2021 (poet's skull | Journal of the History of Collections | Oxford Academic (oup.com))

- The Theatre of Affectionate Hearts. Izabella Czartoryska's Musée des Monuments Polonais in Puławy (1801-1831) w: Dominique Bauer and Camilla Murgia (eds.), The Home, Nations and Empires, and Ephemeral Exhibition Spaces, Amsterdam: University Press, 2021, s. 133-159.

- Juan Donoso Cortés y Atanazy Raczyński: historia y consecuencias de su amistad, „Hispania. Revista Española de Historia”, vol. LXXIX, No. 261, enero-abrilm 2019, s. 127-156. (http://hispania.revistas.csic.es)

- „Den Besitzern zum Ruhm und der gelehrten Welt zum Nutzen.” Die schlesischen Kunst- und Naturalienkammern des 17. und 18. Jahrhunderts, „Acta Historica Leopoldina”, Nr. 70 (2018): Ordnen-Vernetzen-Vermitteln. Kunst- und Naturalienkammern der Frühen Neuzeit als Lehr- und Lernorte, hg. v. Eva Dolezel, Rainer Godel, Andreas Pečar und Holger Zaunstöck, s. 151-178.

- Poznań słynny z umiejętności i sztuk pięknych. Edwarda i Atanazego Raczyńskich pragnienie „Nowych Aten”, „Kronika Miasta Poznania”, 2018/1, s. 139-156.

- Artysta-amator albo krótka historia pewnej przyjemności, w: Twórczość malarska ziemian. Malarstwo i grafika, red. Stanisław Borowiak, Michał Mencfel, Dobrzyca: Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy 2018, s. 5-16 (katalog wystawy)

- Książęce divertissements. Kunstkammera na zamku w Oleśnicy u schyłku XVII i w pierwszej połowie XVIII wieku, w: Czeska historia Śląska, red. Wojciech Mrozowicz, Katowice-Oleśnica 2017, s. 317-330.

- „Raczej ku nauce niż dla przemijającej przyjemności”. Józef II Habsburg i cesarska galeria malarstwa w wiedeńskim Belwederze, w: Oświeceniowa republika władców. Rezydencje, kolekcje, mecenat, t. 2, red. Andrzej Pieńkos, Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie 2017, s. 81-99.

- Stanisław Kostka Potocki i kolekcjonerstwo polskie (prolegomena) / Stanisław Kostka Potocki und die polnische Sammelleidenschaft (Prolegomena), w: Johann Joachim Winckelmann. Mistrzowie i uczniowie, red. Paweł Jaskanis i Max Kunze, Mainz und Ruhpolding: Verlag Franz Philipp Rutzen 2016, s. 255-266.

- Osobliwy czyli jaki? Kategoria niezwykłości w kulturze naukowej, artystycznej i kolekcjonerskiej epoki nowożytnej, w: Curiosità – zjawiska osobliwe w sztuce, literaturze i obyczaju, red. Anna Sylwia Czyż i Janusz Nowiński, Warszawa: Wydawnictwo UKSW 2013, s. 10-25.

- Najdoskonalsza wiedza i pełnia władzy. Kolekcjonerstwo i sztuka pamięci w epoce wczesnonowożytnej, w: Mnemonika i pamięć kulturowa epok dawnych, red. Marek Prejs i Aleksandra Jakóbczyk-Gola, Warszawa: Neriton 2013, s. 221-248.

- Powab i cena biografizmu. O pisarstwie o sztuce Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, w: „Cienie wielkich artystów. Gustaw Herling-Grudziński i dawne malarstwo europejskie, red. Agata Stankowska, Magdalena Śniedziewska i Marcin Telicki, Poznań: Wydawnictwo PTPN 2013, s. 61-73.

- Tradycja, tożsamość i zastępcza nieśmiertelność. Sztuka w pałacach łódzkich bourgeois u schyłku XIX i w początkach XX wieku / Tradition, Identity and Substitute Immortality. Art in Lódź Bourgeois Residences in the Late Nineteenth and Early Twentieth-century, w: Sztuka nie-dawna. Kolekcja w muzeum, red. Agnieszka Skalska, Łódź: Muzeum Sztuki 2012, s. 90-117.

- Edward i Atanazy Raczyńscy, w: Obok. Polska-Niemcy, 1000 lat historii w sztuce, red. Małgorzata Omilanowska, współpraca Tomasz Torbus, Köln: DuMont 2011, s. 450-455 (wersja niemiecka: Eduard und Athanasius Raczynski, w: Tür an Tür. Polen-Deutschland. 1000 Jahre Kunst und Geschichte, hg. v. Małgorzata Omilanowska, Köln: DuMont 2011) (katalog wystawy).

- Theatrum memoriae. Edwarda Raczyńskiego zbrojownia w pałacu rogalińskim / Theatrum memoriae. Edward Raczyński’s Armoury in the Rogalin Palace, w: Edward i Atanazy Raczyńscy. Dzieła-osobowości-wybory-epoka, red. Adam S. Labuda, Michał Mencfel, Wojciech Suchocki, Poznań: Muzeum Narodowe w Poznaniu 2010, s. 126-143.

- Die Wunder der Natur und der Kult des Wanderns. Fußreisen der gelehrten Naturaliensammler in der frühen Neuzeit, „Curiositas. Zeitschrift für Museologie und museale Quellenkunde“, 9-10, 2010, s. 21-36.

- Neutralisierung und historische Aneignung. Sammlungen schlesischer Altertumsforscher um 1700, w: Vorwelten und Vorzeiten. Archäologie als Spiegel historischen Bewußtseins in der Frühen Neuzeit, hg. v. Dietrich Hakelberg i Ingo Wiwjorra, Wolfenbütteler Forschungen, Bd. 124, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag 2010, s. 229-242.

-  „Hier wohnt an allen Ecken Kunst und Werth und Seltenheit.“ Graf Hans Anton Schaffgotsch (1675-1742) als Sammler, w: Das Haus Schaffgotsch. Konfession, Politik und Gedächtnis eines schlesischen Adelsgeschlechtes vom Mittelalter bis zur Moderne, hg. v. Joachim Bahlcke, Ulrich Schmilewski und Thomas Wünsch, Würzburg: Bergstadtverlag Wilhelm Gottlieb Korn 2010, s. 291-306.

- z Hendrikiem Zieglerem, Der Turm des Dichters. Schloss Opinogóra im Kontext der europäischen Neugotik, w: Im Schatten von Berlin und Warschau. Adelssitze im Herzogtum Preußen und Nordpolen 1650-1850, hg. v. Isabella Woldt und Tadeusz J. Żuchowski, Berlin: Reimer 2010, s. 295-314.

- Physikotheologisches Dilemma. Wunderkammer, Raritätenkabinette und Naturaliensammlungen als Orte des Wissenserwerbs und Wissensverbreitens? Einige Zweifel, w: Kulturen des Wissens im 18. Jahrhundert, hg. v. Ulrich Johannes Schneider, Berlin-New York: Walter de Gruyter 2008, s. 355-363.

- Rariora naturae et artis. Gabinety osobliwości uczonych śląskich pierwszej połowy XVIII w., „Barok. Historia – literatura – sztuka” XV, 1(29) 2008, s. 89-109.